Neus

Wat is de Neus

Neus is het vlezige uitsteeksel in het midden van het gezicht, dat als voornaamste deel van het ademhalingssysteem fungeert en tevens het belangrijkste reukorgaan is ^[1].

Waar is je neus van gemaakt?

De menselijke neus bestaat uit huid en andere zachte weefsels, samen met kraakbeen en botten die uit de schedel steken ^[2].

Anatomie van de Neus

De Externe Neus

Het uitwendige deel van de neus heeft een driehoekige of piramidale vorm, waarbij het hoogste punt van de neus wordt aangeduid als de apex of het puntje van de neus ^[3]. Het dunne superieure deel dat overgaat in het voorhoofd wordt de wortel van de neusterwijl het gebied tussen de apex en de wortel de dorsum. De kleine boog net onder de wortel staat bekend als de neusbrug ^[4].

Onder de apex zijn de neusgaten of naresomgeven door het neustussenschot en het kraakbeen ala nasi of vleugels van neus ^[5].

Externe Neus

Neusholte

De neusholte is de ruimte achter de neusgaten en het begin van de luchtwegen ^[6]. Ze wordt door het neustussenschot in de rechter en de linker neusholte gescheiden. Er zijn drie delen van de holte:

• Nasale Vestibule: Het gebied vlak achter de neusholten, het neusvestibule, is bekleed met huidweefsel, in tegenstelling tot de rest van de neusholte. Hij is omgeven door de neusvleugels en het neustussenschot, terwijl de bodem wordt gevormd door het harde gehemelte ^[7].
• Ademhalingsstelsel: De wijde ruimte in de neus bedekt met trilhaartjes en slijm afscheidende kropcellen. ^[8].
• Olfactorisch gebied: Het hoogste punt van de neusholte, het reukorgaan, bevat de neuronen van de reukreceptoren. Mensen hebben ongeveer 5 tot 6 miljoen van deze receptoren (in tegenstelling tot honden, die er 220 miljoen hebben) ^[9]. Er zijn twee van dergelijke reukreceptoren in elke neusholte, gelegen onder de twee reukbollen, het gebied dat de neus verbindt met het reukorgaan (reukgebied) van de hersenen ^[10].

Neusskelet: Welke botten en kraakbenen zitten er in je neus

De neuswanden bestaan uit drie gepaarde en twee ongepaarde beenderen; de gepaarde zijn de nasaal, palatine en bovenkaak bottenterwijl de vomer en ethmoid beenderen zijn ongepaard. Ook zijn er drie paren van nasale conchae (nasale turbinaten) die aan weerszijden spiraalvormig uit de wanden van de neusholte steken.

De primaire kraakbenen in de menselijke neus zijn de laterale, septaleen de meer en kleine alaire kraakbenen ^[11].

Botten en kraakbeen van de uitwendige neus

Het bovenste deel van de menselijke neus is vrij hard en benig, waarbij de neusbeenderen de neusbrug vormen, terwijl de zijkanten van de bovenste buitenneus worden ondersteund door de frontale processen en de mediale platen van de bovenkaak ^[12].

Het flexibele onderste deel bestaat uit het laterale, grote en kleine alar-kraakbeen, samen met het kraakbenige septum ^[13]. De grote laterale en grote alaire kraakbenen (twee van elk voor de twee zijden van de neus) spelen de hoofdrol bij de vormgeving van de neus ^[14]. Het aantal kleine kraakbenen varieert vaak van persoon tot persoon, gewoonlijk van drie tot vier aan elke kant ^[15].

De binnenwanden van de neus

Neustussenschot: Het voorste deel van het septum bestaat uit het kraakbeen van het tussenschot, terwijl het achterste deel aansluit op het voorste deel van het been van het ethmoid en het vomer, alsmede op de loodrechte plaat van het ethmoid ^[16].

Botten en kraakbeen in de neus

De vloer: Het harde gehemelte, dat zich bevindt waar de neus- en mondholten samenkomen en ze van elkaar gescheiden houdt, vormt de horizontale bodem van de neusholte. De specifieke botten die hierbij betrokken zijn, zijn de processus palatinus van de bovenkaak en de horizontale plaat van het palatinebot ^{[7, 17]}.

Het dak: Het relatief smalle dak wordt gevormd door het voorste inferieure deel van het voorhoofdsbeen, de twee neusbeenderen, de cribriformplaat van het ethmoid ^[15]evenals het sphenoid bot en de ala van vomer ^[18].

Nasale Conchae

Er zijn drie paar nasale conchae: inferieur, midden en superieure nasale conchae. De inferieure conchae zijn de grootste van de drie (bijna zo lang als een wijsvinger), terwijl de superieure conchae zijn het kleinst. De middelste conchae zijn ongeveer de grootte van een pink ^[19].

Neus Anatomie Schema

Blijft je neus je hele leven groeien?

Er bestaat een mythe dat de menselijke neus nooit stopt met groeien, zelfs niet nadat men volwassen is geworden. In werkelijkheid blijft de neus niet groeien, maar zijn vorm verandert wel een beetje naarmate men ouder wordt. Aangezien het bovenste deel van de uitwendige neus door botten (neusbeenderen) wordt gedragen, zijn er geen merkbare veranderingen in het uiterlijk van de neus. De kraakbenen die het onderste deel van de neus ondersteunen, worden echter zwak naarmate men ouder wordt, waardoor de punt van de neus gaat hangen en hij platter en breder lijkt ^[20].

Paranasale Sinussen

In de botten rond de neusholte bevinden zich bepaalde met lucht gevulde ruimten. Deze lege ruimten, met een slijmvliesbekleding op hun binnenwanden ^[21]centreren zich allemaal op de neusholte, en worden de paranasale sinussen ^[22]. Er zijn vier gepaarde paranasale sinussen bij de mens, genoemd naar de botten waarin ze zich bevinden: bovenkaak, ethmoid, sphenoiden frontale sinus ^[23]. Alle uitmondend in de neusholte, zijn de sinus openingen te vinden op de laterale wanden en het dak.

Waarom loopt je neus als je huilt?

Behalve de sinussen zijn er nog andere openingen in de neusholte. Het nasolacrimale kanaal dat de tranen van uw ogen afvoert, komt ook in de neusholte uit, in de inferieure meatus onder de inferieure concha ^[10]. Dus als je huilt, loopt een deel van de tranen die door je traanbuisjes worden geproduceerd, je neusholte in waar ze zich vermengen met slijm, waardoor je neus gaat lopen ^[24].

Bloedtoevoer naar de neus

Arteriële toevoer

De neus heeft een rijke bloedtoevoer door arteriële takken van zowel de interne als de externe carotis ^[8]. De eerste omvat de achterste en voorste ethmoidal slagaders ^[8]terwijl de laatste de sphenopalatine slagader, grote palatine slagader, superieure labiale slagader, en angulaire slagader omvat ^[25].

Externe Neus Vasculatuur

De superieure labiale slagader, een tak van de gezichtsslagader, voorziet de externe neusregio ^[10]. De vasculaire toevoer van de dorsale en sellaire (het gebied in het sfinoide bot waar de hypofyse is ondergebracht) gebieden is afkomstig van de interne maxillaire en ophthalmic arteries ^[25].

Inwendig bloedvatenstelsel

De arteria sphenopalatine levert, samen met de arteria anterior en posterior ethmoid, de bloedtoevoer naar de laterale wand van de neus. Deze slagaders zorgen ook voor de bloedtoevoer naar het neustussenschot en de zijwanden ^[10]met aanvullende bronnen van vasculaire toevoer, waaronder de grote palatinische slagader (posterieur) en de grote labiale slagader (anterieur) ^{[25, 26]}.

Kiesselbach plexus: Dit verwijst naar een klein gebied in het voorste deel van het neustussenschot dat het convergentiepunt markeert voor alle drie de primaire interne neusbloedtoevoer ^[27]. Dit is het gebied waar neusbloedingen voorkomen in meer dan 90% van de gevallen ^[28].

Veneuze toevoer

Het veneuze systeem van de neus volgt de slagaders en vloeit in de oog- en gezichtsvenen en in de plexus pharyngeus en pterygoideus ^[26].

Neus Innervatie

De zenuwvoorziening van de menselijke neus kan worden ingedeeld in twee secties, naar gelang van hun functie:

Speciale zintuiglijke innervatie: Dit verwijst naar de reukzin die door de reukzenuwen (CN1) wordt gestuurd. De olfactorische sensorische vezels lopen door de cribriform plaat van het ethmoid bot ^[29] om verbinding te maken met de bulbus olfactorius die zich boven de neusholte bevindt ^[8]. De neurale receptoren in deze ader komen in contact met alle deeltjes en chemicaliën die de neus binnenkomen, en sturen ze naar het reukorgaan van de hersenen om te "ruiken ^[27].

Algemene zintuiglijke innervatie: Dit verwijst naar de algemene zintuigen van de uitwendige neus en de neusholte. De laterale wanden van de neusholte en het neustussenschot worden geïnnerveerd door de aftakking van de nervus maxillaris, de nervus nasopalatinus genoemd, en de aftakking van de nervus ophthalmicus, de nervus nasociliaris genoemd. De nervus trigeminus innerveert de buitenste huid van de menselijke neus ^[8].

Functie van de Neus

Wat doet de neus in het ademhalingsstelsel

Helpt bij het inademen

De neusgaten zijn de toegang tot de luchtwegen, wat betekent dat tijdens het inademen lucht het lichaam binnenkomt via de neusgaten, en het op dezelfde manier verlaat tijdens het uitademen. Achter de neusgaten openen de twee zijden van de neusholte (gescheiden door het tussenschot) zich beide in een ruimte die de choanadie dan uitkomt in de nasopharynx (het bovenste gedeelte van de keelholte of keel). Vervolgens bereikt de lucht de oropharynx, het gebied achter de mond, dat net na de nasopharynx ligt ^[30]. Op deze manier stroomt de ingeademde lucht door de larynx, luchtpijpen bronchi om de longen.

Zuivering en wijziging van de lucht

Waarom heb je haar in je neus?

De trilharen die de binnenwanden van de neusholte bedekken, samen met het slijmvlies, zuiveren de ingeademde lucht door stof, pollen en andere schadelijke deeltjes op te vangen en te voorkomen dat deze het binnenste van het lichaam binnendringen ^[31].

De trilhaartjes zorgen er ook voor dat deze onzuiverheden worden afgevoerd: door hun heen-en-weerbewegingen worden de schadelijke deeltjes naar de keel gevoerd, waar ze kunnen worden ingeslikt, of naar de neusholte om te worden uitgescheiden ^[32].

Een ander doel van de neusharen en het slijm is het opwarmen en bevochtigen van de lucht, zodat deze overeenkomt met de ideale luchttemperatuur en vochtigheid binnen het longen (98.6°F en 100%) ^[33].

Na de zuurstof-koolstofdioxide-uitwisseling in de longen wordt de CO₂-rijke lucht stroomt door de luchtwegen en bereikt de neusholten waar de neusharen en het slijm de warmte en het vocht uit de lucht absorberen voordat het via de neusgaten het lichaam verlaat ^[31].

De spiraalvormige neusbeentjes spelen hierbij een essentiële rol, om de lucht langer in de neusholte rond te laten dwarrelen, zodat deze beter gezuiverd en bevochtigd kan worden ^[34].

Functie als het reukorgaan

Het menselijk brein kan onderscheid maken tussen minstens 1 biljoen verschillende geuren ^[35]en de neus is de weg voor hen om het ruikende deel van de hersenen te bereiken ^[36]. Wanneer de ingeademde lucht in contact komt met het dak van de neusholte (reukepitheel), verzamelen de zenuwvezels die zich uitstrekken van de reukreceptoren de geurmoleculen om ze via de receptoren naar de reukbollen te zenden. Deze zenuwsignalen worden vervolgens naar het reukorgaan in de hersenen geleid om te worden gedecodeerd, zodat de geur kan worden geïdentificeerd ^[37].

Hoe helpt de neus je dingen te 'proeven'?

De neus speelt ook een belangrijke rol in hoe je voedsel proeft. De smaakpapillen op je tong kunnen alleen herkennen of iets zoet, bitter, zuur of zout is. Voor alle andere smaaksensaties vertrouwt u dus op de reukzin van uw neus. ^[38].