Larynx (strottenhoofd)

Wat is het strottenhoofd

De larynx, gewoonlijk de stembus genoemd, is een 2 inch lange kraakbenige buis die de achterkant van de neus verbindt (keelholte) en de luchtpijp (luchtpijp) met elkaar. Het is een van de belangrijkste structuren van het ademhalingsstelsel, en speelt ook een cruciale rol bij de productie van spraak bij de mens ^[1].

Waar zit het strottenhoofd (de stemdoos)

De flexibele structuur bevindt zich aan de voorkant van de hals, voor de keelholte en boven de luchtpijp ^[2]. Het hangt aan het tongbeen, strekt zich uit van C3 tot C6, en komt uit in het strottenhoofdgedeelte van het keelholte ^[3].

Strottenhoofd diagram

Anatomie van het strottenhoofd

Het bestaat uit meerdere stukken taai kraakbeen, omgeven en bijeengehouden door vezelige weefsels, vliezen en ligamenten ^[3]. Het grootste kraakbenige segment wordt het schildkraakbeen genoemd, met een prominente uitstulping die bekend staat als de adamsappel. De halfronde structuur heeft een verhoogde rand aan de voorkant, die groter is bij mannen, waardoor de adamsappel beter zichtbaar is ^[1].

Kraakbeenstructuur van het strottenhoofd

Zijn binnenholte kan in de volgende delen worden verdeeld:

Supraglottis: Het gedeelte boven de stembanden, met daarin de strotklepje ^[4]

Glottis: Het gebied bestaande uit de stembanden of stemplooien; er zijn twee paar stemplooien (slijmvliesstructuren) in het strottenhoofd, de valse stemplooien en de ware stemplooien ^[5]. De eerste is bedekt met ademhalingsepitheel, terwijl de tweede gelaagd plaveiselepitheel heeft dat het bedekt. De open ruimte tussen de stembanden wordt rima glottidis genoemd, die in grootte varieert naar gelang van de functie van het strottenhoofd ^[6].

Subglottis: Het laagste gedeelte, dat zich uitstrekt van onder de stembanden, met het cricoïdkraakbeen dat doorloopt tot in de luchtpijp ^[7].

Anatomie van het strottenhoofd

Larynx zenuwen en bloedvoorziening

Slagaders

Superieure laryngeale slagader: Zij vertakt zich van de bovenste schildklierslagader (STA) en loopt door het thyrohyoide membraan (of hyothyroide membraan) om de strottenhoofdklieren, spieren en slijmvlies te voeden ^[8].

Inferior laryngeal artery: Afkomstig van de inferieure schildklierslagader (die ontspringt uit de thyrocervicale stam), komt ze het strottenhoofd binnen via de ruimte tussen de luchtpijp en slokdarm, naast de terugkerende laryngeale zenuw ^[2].

Aders

Superieure laryngeale ader: Leidt naar de superieure schildklieraders, die dan uitmonden in de interne halsader (IJV) ^[3].

Inferior laryngeal ader: Leidt naar de linker brachiocephale ader, door de inferieure schildklier aders ^[2].

Beide larynxaders gebruiken dezelfde weg als de larynxslagaders ^[2].

Lymfevaten

De lymfevaten die boven de menselijke stemplooien draineren, volgen de bovenste larynxslagader om uit te monden in de diepe cervicale lymfeklieren. De bloedvaten onder de menselijke stembanden volgen de inferieure schildklierslagader om uit te monden in de bovenste tracheale lymfeklieren ^[2].

Laryngeale Spieren

Extrinsieke spieren

Spieren in deze groep hechten ergens in het strottenhoofd, en dan aan een externe plaats, zoals het tongbeen ^[9]. Deze groep bestaat uit acht strottenhoofdspieren die verder in twee groepen worden ingedeeld:

Suprahyoid groep: Bestaat uit de digastric, geniohyoid, mylohyoid, en stylohyoid spieren die collectief functioneren om het strottenhoofd op te tillen ^[10].

Infrahyoid groep: Bevat het omohyoid, thyrohyoid, sternohyoid, en sternothyroid spieren die helpen om het strottenhoofd en het tongbeen te verlagen ^[11].

Intrinsieke spieren

De intrinsieke spieren bevinden zich in het strottenhoofd, waar zij de spanning op de rima glottidis en de stembanden regelen ^[12]. Deze groep omvat het thyroarytenoid, het cricothyroid, het achterste cricoarytenoid, het transversale arytenoid en het laterale cricoarytenoid. ^[13]. Al deze spieren bestaan uit een linker- en een rechterspier, behalve het transversale interarytenoid ^[9].

Innervaties

Het strottenhoofd ontvangt zijn sensorische en motorische innervatie van de nervus vagus, via de volgende twee takken ^[14]:

Superieure laryngeale zenuw: Afkomstig van het inferieure ganglion van de nervus vagus ^[14] De superieure larynxzenuw heeft twee takken - een interne en een externe. De eerste zenuw innerveert het strotklepje, en geeft een algemeen gevoel aan het gebied ^[3].

Recurrente laryngeale zenuw: Ontspringt van de nervus vagus, en levert motorische interventie aan de intrinsieke laryngeale spieren. Het infraglottis ontvangt zintuiglijke innervatie van de RLN ^[3].

Wat is de functie van het strottenhoofd

Het ademhalingsstelsel en het spijsverteringsstelsel scheiden zich bij het strottenhoofd, waardoor het een vitaal orgaan is voor de werking van beide. Een andere primaire functie van de stembanden is het voortbrengen van geluiden en spraak.

Functie in het ademhalingsstelsel: Zorgen voor een soepele doorgang van de lucht van de neusholte naar de longen. Tijdens het inademen, komt de lucht binnen via de neusholte en mond, reizend door de keelholte, strottenhoofd, en bronchi (de twee primaire takken van de luchtpijp) om uiteindelijk de longen ^[15].

Functie in het spijsverteringsstelsel: Het speelt ook een vitale rol in het kanaliseren van ingeslikt voedsel naar de slokdarm, als de strotklepje bedekt de ingang van het strottenhoofd, zodat er geen eten en drinken in de luchtpijp kan komen ^[16]. Zodra het voedsel in de slokdarm komt, zal de strotklepje gaat terug naar zijn oorspronkelijke positie om de doorgang van lucht te vergemakkelijken ^[1].

Functie in spraak productie: Er zijn twee paar stemplooien (slijmvliesstructuren) in het strottenhoofd, de valse stemplooien en de ware stemplooien. Trillingen van de ware stemplooien stellen de mens in staat geluiden te maken zoals spreken en zingen, terwijl de valse stemplooien verantwoordelijk zijn voor resonantie. Verandering in de trillingssnelheid en de spanning van de stemplooi varieert de geproduceerde toonhoogte ^[17].

Aandoeningen geassocieerd met het strottenhoofd

Heesheid, stemverlies en keelpijn zijn de meest voorkomende symptomen van problemen met het strottenhoofd ^[18]. Enkele van deze zijn:

Laryngitis (ontsteking van het strottenhoofd): Gewoonlijk veroorzaakt door een virale infectie, kan het naast de gewone symptomen leiden tot gezwollen klieren rond de keel, pijn, een branderig gevoel, slikproblemen, griepachtige symptomen, vermoeidheid en een lichte koorts ^[19].

Kanker van het strottenhoofd: Veroorzaakt aanhoudende hoest en keelpijn, pijn bij het slikken, ontwikkeling van een brok in de keel of nek, oorpijn, en heesheid van de stem ^[20]

Gebroken of uit de kom geraakte larynx: Kan het gevolg zijn van een zware directe slag op de nek of keel, zoals tijdens een sport of als gevolg van een auto-ongeluk. Kan levensbedreigend worden door ernstige obstructie van de luchtwegen ^[21].

Laryngopharyngeal reflux: Een aandoening die lijkt op GERD, waarbij de maaginhoud via de slokdarm terug in het strottenhoofd terechtkomt, maar met andere symptomen dan GERD, waardoor het moeilijker op te sporen is. Komt vaker voor bij pasgeborenen vanwege hun onderontwikkelde slokdarm en sluitspieren, de symptomen kunnen heesheid, chronische 'blaffende' hoest, apneu en moeite met voeden zijn ^[22]. Volwassenen kunnen een bittere smaak of een branderig gevoel achter in de keel hebben, en brandend maagzuur (zelden) ^[23].

Laryngospasme: Een korte, maar plotselinge spasmodische sluiting van het strottenhoofd, vaak tijdens het inademen, wanneer het strottenhoofd zich sluit en de lucht in de longenwaardoor je niet meer kan ademen of spreken. Hoewel het best eng is, gaat het binnen een paar minuten vanzelf over. ^[24].

Irritable larynx syndrome (ILS): ILS, dat gekenmerkt wordt door pijn, een brok in de keel of nek, slikproblemen, soms laryngospasmen en hoest, kan het gevolg zijn van chronische GERD of een neurologische aandoening ^[25].

Abnormale gezwellen op het strottenhoofd: Sommige mensen kunnen abnormale cysten, granulomen of poliepen op het strottenhoofd ontwikkelen, wat leidt tot pijn, heesheid en slikproblemen.

Laryngomalacia (slappe strottenhoofd syndroom): Een aangeboren misvorming van het strottenhoofd, waarbij het strottenhoofdweefsel zacht en slap is, waardoor de luchtweg gedeeltelijk wordt geblokkeerd, wat leidt tot een lawaaierige ademhaling bij pasgeborenen. In de meeste gevallen verdwijnt het probleem binnen 1,5-2 jaar zonder operatie ^[26].

Laryngeal Cleft: Een andere aangeboren aandoening waarbij er een abnormale opening is tussen het strottenhoofd en de slokdarm, waardoor de kans groter is dat er voedsel in de longen terechtkomt, wat leidt tot diverse voedings- en ademhalingsmoeilijkheden ^[27].

Voor de diagnose van deze aandoeningen is vaak lichamelijk onderzoek nodig, evenals tests zoals een biopsie van het strottenhoofd, CT-scan, echografie en röntgenfoto's.

Behandelingsmaatregelen zoals stoominhalatie en het laten rusten van de stem zijn vaak voldoende om de kleine problemen op te lossen, terwijl voor infectieziekten antibacteriële of antivirale medicijnen nodig kunnen zijn [18]. In zeldzame gevallen (b.v. bij kanker van het strottenhoofd) kan het strottenhoofd geheel of gedeeltelijk worden verwijderd door middel van chirurgische ingrepen zoals endoscopie en laryngectomie ^[28]. Moderne medische procedures hebben het mogelijk gemaakt om in enkele gevallen een succesvolle strottenhoofd transplantatie uit te voeren.